Việc Bưu điện Việt Nam (BĐVN) triển khai mô hình bưu điện xã đang nổi lên như một bước đi chiến lược quan trọng trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia tại Việt Nam hiện nay. BĐVN với hệ thống gần 13.000 điểm phục vụ trải rộng khắp cả nước đã và đang đóng một vai trò thiết yếu trong việc thu hẹp khoảng cách số giữa khu vực thành thị và nông thôn. Điều này cũng thể hiện sự đóng góp của BĐVN vào mục tiêu phát triển kinh tế số và xã hội số một cách toàn diện và bao trùm.
BĐVN được xem là doanh nghiệp tiên phong trong việc triển khai mô hình tổ chức phù hợp với hệ thống chính quyền mới khi thiết lập đơn vị cấp xã, hay còn gọi là bưu điện xã. Sự kiện này đánh dấu một bước đột phá lớn về tổ chức và vận hành, minh chứng cho vai trò ‘cánh tay nối dài’ của BĐVN đối với chính quyền địa phương. Vai trò này không chỉ dừng lại ở việc cung cấp các dịch vụ công và dịch vụ xã hội thiết yếu đến người dân mà còn giúp đảm bảo sự hiện diện và phục vụ của doanh nghiệp tại cơ sở một cách linh hoạt và hiệu quả.
Ông Nguyễn Trường Giang, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty BĐVN, chia sẻ rằng khác với các điểm phục vụ trước đây, bưu điện xã là đơn vị có cơ cấu tổ chức và nhân sự điều hành riêng biệt, với Giám đốc bưu điện xã làm người đứng đầu. Mô hình này hoạt động theo cơ chế tài chính riêng và thực hiện theo mô hình ‘Bưu điện xã tự chủ’. Điều này cho phép bưu điện xã tự chủ trong việc triển khai các hoạt động kinh doanh, tiếp thị khách hàng và khai thác thị trường trên địa bàn phụ trách.
Mô hình bưu điện xã không chỉ đáp ứng nhu cầu cấp thiết về phát triển kinh doanh mà còn là một bước đi chiến lược của BĐVN trong giai đoạn mới. Bưu điện xã đóng vai trò như một ‘tiền đồn’, một ‘hộ kế hoạch’ của bưu điện tỉnh, thành phố tại địa bàn, và là đại diện của BĐVN tại cấp xã/phường. Bên cạnh việc đảm nhận tổ chức kinh doanh và cung cấp các dịch vụ bưu chính, tài chính bưu chính, hành chính công, chi trả an sinh xã hội, hỗ trợ chuyển đổi số nông thôn, bưu điện xã còn là đầu mối làm việc trực tiếp với chính quyền địa phương. Đây là cầu nối quan trọng trong việc triển khai chính sách và giải quyết các vấn đề dân sinh phát sinh tại cơ sở.
Bắt đầu từ ngày 1/7/2025, hơn 8.000 cán bộ và nhân viên bưu điện đã được huy động để hỗ trợ tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả thủ tục hành chính tại UBND cấp xã sau khi điều chỉnh địa giới hành chính. Sự hợp tác ‘công – doanh’ này không chỉ giúp giảm tải công việc cho bộ máy hành chính cấp xã, đặc biệt là tại những địa bàn còn thiếu nhân lực và nguồn lực, mà còn đáp ứng nhu cầu phục vụ người dân ngày càng cao.
Việc thành lập và phát triển mô hình bưu điện xã thể hiện tầm nhìn dài hạn của BĐVN trong việc thích ứng với bối cảnh quản trị địa phương mới. Từ chỗ là đơn vị cung cấp dịch vụ, bưu điện xã đang từng bước trở thành một phần của hệ thống phục vụ công, đóng vai trò như một ‘cánh tay nối dài tin cậy’ của chính quyền cơ sở.
Mô hình ‘Bưu điện xã tự chủ’ do BĐVN triển khai đã mở ra một hướng đi mới trong tổ chức hoạt động tại cấp xã, chủ động, linh hoạt và hiệu quả hơn, cả về công ích lẫn kinh doanh. Với cơ chế khoán doanh thu, sản lượng và lợi nhuận, mô hình này giúp thúc đẩy tinh thần tự chủ và khuyến khích sáng tạo trong cách làm việc. Giám đốc bưu điện xã được trao quyền tuyển dụng lao động thời vụ, quản lý tài chính, tổ chức khai thác thị trường và phát triển nhân sự tại chỗ.
Không ít cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học, thậm chí thạc sĩ, đã lựa chọn về làm việc tại chính quê hương mình tại các bưu điện xã. Điều này cho thấy sự thu hút của lực lượng lao động trẻ có trình độ vào mô hình bưu điện xã. Từ chỗ là người thừa hành, cán bộ bưu điện xã giờ đây trở thành người tổ chức và điều hành hoạt động kinh doanh gắn bó mật thiết với người dân và chính quyền địa phương.
Cùng với việc tổ chức lại bộ máy, bưu điện xã được định hướng trở thành trung tâm dịch vụ đa chức năng tại cấp xã. Đây là nơi người dân có thể thực hiện các thủ tục hành chính công, thanh toán tài chính, gửi nhận hàng hóa, mua bán tiêu dùng thiết yếu, thanh toán bảo hiểm – điện – nước – viễn thông, và tiếp cận các nền tảng số của chính phủ và doanh nghiệp.
Với mạng lưới gần 13.000 điểm phục vụ phủ khắp cả nước, việc hình thành đơn vị cấp xã sẽ giúp BĐVN đẩy nhanh tiến độ chuyển đổi số quốc gia. Điều này cũng góp phần thu hẹp khoảng cách số giữa thành thị và nông thôn, hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế số và xã hội số toàn diện và bao trùm.