Mối quan hệ giữa Đại học Harvard và Trung Quốc đã trở thành một vấn đề nóng trong thời gian gần đây. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gia tăng chỉ trích trường này vì cho rằng họ đang bị ảnh hưởng bởi các hoạt động do Bắc Kinh hậu thuẫn.
Lo ngại về ảnh hưởng của Trung Quốc
Những lo ngại về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Đại học Harvard không phải là điều mới. Một số nhà lập pháp Mỹ, chủ yếu là người Đảng Cộng hòa, đã bày tỏ lo ngại rằng Bắc Kinh đang thao túng Harvard để tiếp cận công nghệ tiên tiến, tuyển mộ nhân tài, né tránh luật an ninh quốc gia và các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ.
Một buổi lễ tốt nghiệp tại Đại học Harvard
Mối quan hệ phức tạp
Sự hiện diện của sinh viên Trung Quốc tại Đại học Harvard và các mối liên hệ của trường này và Bắc Kinh không phải là bằng chứng của sai phạm. Tuy nhiên, sự phức tạp và chồng chéo của các mối liên kết này lại không đủ minh bạch, dẫn đến sự chú ý và chỉ trích.
Chẳng hạn, theo giới chức Mỹ, Harvard đã cung cấp chương trình đào tạo về y tế công cộng cho các quan chức thuộc Binh đoàn Sản xuất và Xây dựng Tân Cương (XPCC) sau năm 2020, thời điểm Mỹ trừng phạt XPCC vì vai trò của họ trong các cáo buộc vi phạm nhân quyền.
Vụ việc cựu giáo sư Charles Lieber
Hồi năm 2021, cựu giáo sư Đại học Harvard Charles Lieber bị kết tội khai man với nhà chức trách liên bang về mối liên hệ với các chương trình nghiên cứu của Trung Quốc. Vụ việc đã làm gia tăng lo ngại về hoạt động gián điệp và các mối quan hệ tài chính ngầm.
Ông Charles Lieber, cựu giáo sư Đại học Harvard
Áp lực đối với Harvard
Áp lực đối với Harvard ngày càng lớn trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Donald Trump. Hồi tháng 4, Bộ Giáo dục Mỹ đã yêu cầu trường này cung cấp hồ sơ về các nguồn tài trợ từ nước ngoài.
Vào tuần rồi, chính quyền ông Donald Trump đã thu hồi quyền tuyển sinh quốc tế của Đại học Harvard, dẫn đến sự chỉ trích của Trung Quốc về hành động “chính trị hóa” các hoạt động trao đổi giáo dục.
Hợp tác giáo dục giữa Trung Quốc và Mỹ
Theo AP, Bắc Kinh cho rằng bước đi cấm sinh viên quốc tế theo học tại Đại học Harvard sẽ làm tổn hại đến vị thế quốc tế của Washington, đồng thời nhấn mạnh hợp tác giáo dục giữa Trung Quốc và Mỹ mang lại lợi ích cho cả hai bên.
Trong khi đó, truyền thông Trung Quốc nghi ngờ liệu Mỹ có còn là điểm đến hàng đầu cho sinh viên quốc tế hay không, cũng như khuyên họ nên cân nhắc các lựa chọn khác.
Hai nhóm sinh viên quốc tế lớn nhất tại Đại học Harvard đến từ Trung Quốc và Ấn Độ. Theo dữ liệu của trường, trong năm 2024, Harvard tiếp nhận tổng cộng 6.703 sinh viên quốc tế, trong đó có 1.203 sinh viên đến từ Trung Quốc và 788 sinh viên đến từ Ấn Độ.