Đạo diễn Chánh Trực, một gương mặt “3 trong 1” của sân khấu Việt (diễn viên, đạo diễn, đào tạo), vừa có những chia sẻ sâu sắc về nghề, từ Liên hoan Sân khấu Busan đến những trăn trở về “món ăn tinh thần” cho khán giả hiện nay.
.Phóng viên: Anh có suy nghĩ gì khi tham dự Liên hoan Sân khấu Busan – Hàn Quốc?
Đạo diễn Chánh Trực chia sẻ về niềm tự hào khi vở “Đồng chí” được trình diễn tại Liên hoan Sân khấu Busan.
– Đạo diễn Chánh Trực: Tôi vô cùng vinh dự và tự hào khi được góp mặt tại Liên hoan Sân khấu Busan, một sự kiện có bề dày lịch sử của Hàn Quốc. Đây là lần thứ 43 liên hoan được tổ chức, và vở “Đồng chí” của tác giả Lê Thu Hạnh, dưới sự dàn dựng của NSND Trần Ngọc Giàu và Quốc Thịnh, đã có hai suất diễn thành công.
Điều đặc biệt là, trong danh sách các vở diễn tham dự, “Đồng chí” là tác phẩm duy nhất mang tiếng Việt. Đó là một niềm tự hào dân tộc lớn lao. Thật bất ngờ khi một vở kịch chính luận, mang đậm dấu ấn lịch sử Việt Nam thời hậu chiến, lại có thể xuất hiện và gây ấn tượng tại một liên hoan sân khấu quốc tế.
.Đảm nhận một vai trong vở “Đồng chí”, cảm xúc đọng lại trong anh là gì?
– Khi hóa thân thành người cán bộ già trong “Đồng chí”, tôi diễn như sống thật với nhân vật. Với kinh nghiệm gắn bó hàng chục năm tại Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ (Sân khấu 5B), tôi thường được giao những vai diễn lớn tuổi. Đó là thế mạnh của tôi, giúp tôi nhập vai một cách tự nhiên. Tuy nhiên, vai diễn này mang đến cho tôi những cảm xúc rất đặc biệt. Nó khái quát được lịch sử dân tộc, tinh thần đồng đội cao đẹp trong chiến đấu và trong thời bình. Cảm giác bi hùng và lòng tự tôn dân tộc đã ăn sâu vào trái tim tôi, nên khi diễn, cảm xúc cứ thế trào dâng. Tôi đã không kìm được nước mắt khi thể hiện tâm trạng của một người lính đã trải qua chiến tranh, chứng kiến sự sống và cái chết bên cạnh những đồng đội thân yêu.
.Để dòng kịch chính luận đi vào đời sống, theo anh, nên thay đổi cách viết và dựng như thế nào?
– Đề tài hậu chiến có vẻ xa lạ, nhưng thực tế lại vô cùng cần thiết đối với một đất nước đã trải qua hai cuộc chiến tranh. Chúng ta cần những chuẩn mực về văn hóa và lịch sử để soi rọi, để có những hành xử đúng đắn. Việc xây dựng những chuẩn mực văn hóa cho thế hệ trẻ ngày nay là một thách thức lớn, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ như hiện nay.
Đạo diễn Chánh Trực chia sẻ về sự cần thiết của những kịch bản hay để thu hút khán giả đến với kịch chính luận.
Tôi tin rằng đề tài chính luận vẫn luôn nhận được sự quan tâm của khán giả, quan trọng là chúng ta phải có những kịch bản thật hay và hấp dẫn. Vở “Đồng chí” chinh phục được người xem nhờ cách dàn dựng mộc mạc, giản dị, nhưng vẫn đầy tính thể nghiệm và ước lệ. Vở diễn cũng khéo léo lồng ghép những yếu tố giải trí cao, những tình huống dí dỏm và nhẹ nhàng, mang đến tiếng cười cho khán giả.
.Anh trăn trở điều gì về sân khấu kịch hiện nay?
– Điều đáng mừng là ngày càng có nhiều diễn viên trẻ tài năng khẳng định được bản thân trên các sân khấu. Tuy nhiên, sân khấu vẫn còn chậm chân so với điện ảnh. Một phần là do sức lan tỏa của sân khấu không thể so sánh với điện ảnh. Lực lượng diễn viên trẻ ở các sân khấu khá đông đảo, nhưng lại có rất ít người trở thành ngôi sao của làng giải trí. Có lẽ chúng ta cần những vở diễn lớn, có sức lan tỏa mạnh mẽ để tạo ra những ngôi sao mới cho sân khấu thành phố.
.Sàn diễn hiện nay đối diện với áp lực phải bán được vé. Khi nhận dựng, diễn vở chính luận, đề tài cách mạng, anh có bị áp lực?
– Sân khấu hiện nay đang có xu hướng thương mại hóa. Nhiều sân khấu tập trung vào các vở diễn giải trí, phục vụ cho khán giả bình dân. Do đó, những vở diễn nghiêm túc, mang tính thời sự và chính luận trở thành một thách thức lớn. Hiện nay, nhiều văn nghệ sĩ đã chủ động mang các vở diễn về đề tài cách mạng, chính luận, lịch sử đến với các trường học, trung tâm văn hóa, khu công nghiệp… để phục vụ khán giả. Theo tôi, để thu hút khán giả đến với sân khấu kịch nói, chúng ta cần xây dựng một lớp khán giả có khả năng thưởng thức nghệ thuật. Muốn vậy, chúng ta phải mang đến cho họ những “món ăn tinh thần” mới lạ, hay và hấp dẫn. Từ đó, chúng ta sẽ dần hình thành được một lớp khán giả mà mình mong muốn. Và để đạt được điều này, cần có sự chung tay hỗ trợ từ các nhà quản lý văn hóa.
Sân khấu cần những “món ăn tinh thần” mới lạ, hay và hấp dẫn để thu hút khán giả.
Theo các chuyên gia, chủ trương xã hội hóa sân khấu đã mở ra nhiều cơ hội cho các diễn viên trẻ, giúp họ thể hiện những xu hướng nghệ thuật mới. Tuy nhiên, các đơn vị đào tạo lại chưa bắt kịp với sự thay đổi này, dẫn đến việc nhiều diễn viên trẻ còn thiếu “nội lực” khi bước lên sân khấu.
Ngày nay, nhiều diễn viên trẻ đã xây dựng cho mình những kênh truyền thông riêng trên mạng xã hội. Họ sử dụng “kênh cá nhân” để quảng bá hình ảnh và thu hút sự chú ý của các đạo diễn, nhà sản xuất. Tuy nhiên, điều này cũng có thể khiến họ sa đà vào xu hướng giải trí dễ dãi và bình dân.