Ngân hàng Thế giới (World Bank) vừa đưa ra khuyến nghị quan trọng liên quan đến việc phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam. Theo đó, tổ chức này đề xuất một lộ trình hai giai đoạn nhằm đảm bảo quá trình phân bổ quyền đầu tư vào lĩnh vực đầy tiềm năng này diễn ra một cách hiệu quả và minh bạch.
Giai đoạn đầu tiên được Ngân hàng Thế giới mô tả là “Cửa sổ mở” (open door), trong đó các nhà đầu tư sẽ tự đề xuất các khu vực mà họ cho là phù hợp để khảo sát và phát triển điện gió ngoài khơi. Ở giai đoạn này, Nhà nước sẽ tiến hành xem xét các đề xuất dựa trên các tiêu chí rõ ràng và cụ thể, bao gồm năng lực tài chính, kinh nghiệm kỹ thuật cũng như khả năng triển khai dự án của các nhà đầu tư. Cách tiếp cận này cho phép các nhà đầu tư có sự linh hoạt và chủ động trong việc xác định các cơ hội đầu tư, đồng thời giúp Nhà nước đánh giá và lựa chọn các nhà đầu tư đủ năng lực và tiềm năng để triển khai các dự án điện gió ngoài khơi thành công.
Sau khi kết thúc giai đoạn “Cửa sổ mở” và khi đã xây dựng được quy hoạch không gian biển cũng như hạ tầng truyền tải phù hợp, giai đoạn thứ hai sẽ được triển khai theo hình thức “Đấu thầu cạnh tranh” (competitive auction). Trong giai đoạn này, Nhà nước sẽ tổ chức đấu thầu các khu vực cụ thể đã được xác định trong quy hoạch và các nhà đầu tư sẽ cạnh tranh để giành quyền phát triển dự án. Tiêu chí để lựa chọn nhà đầu tư trong giai đoạn này chủ yếu dựa trên đề xuất giá điện thấp nhất kèm theo các điều kiện kỹ thuật phù hợp. Việc áp dụng cơ chế đấu thầu cạnh tranh nhằm mục đích thu hút các nhà đầu tư có năng lực và kinh nghiệm, đồng thời đảm bảo hiệu quả kinh tế và tính cạnh tranh trong quá trình phát triển điện gió ngoài khơi.
Việc triển khai theo lộ trình hai giai đoạn như khuyến nghị của Ngân hàng Thế giới được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam tận dụng tối đa tiềm năng của điện gió ngoài khơi, một nguồn năng lượng tái tạo sạch và hiệu quả, nhằm phục vụ cho mục tiêu phát triển bền vững và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Hơn nữa, lộ trình này cũng hướng tới đảm bảo sự minh bạch, công bằng trong quá trình phân bổ quyền đầu tư, khuyến khích sự tham gia của các nhà đầu tư có năng lực, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển ổn định và bền vững của ngành điện gió ngoài khơi tại Việt Nam.
Liên quan đến khuyến nghị của Ngân hàng Thế giới, để thực hiện thành công lộ trình này, Việt Nam sẽ cần tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý và quy hoạch cần thiết. Điều này không chỉ bao gồm việc xây dựng các quy định cụ thể về đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư mà còn cần chú trọng đến việc phát triển hạ tầng truyền tải phù hợp để kết nối các dự án điện gió ngoài khơi vào lưới điện quốc gia. Bên cạnh đó, việc tăng cường năng lực và sự tham gia của các bên liên quan, từ các nhà đầu tư đến các cơ quan quản lý nhà nước, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự thành công của lộ trình được đề xuất.
Như vậy, với lộ trình hai giai đoạn được Ngân hàng Thế giới khuyến nghị, Việt Nam có cơ hội để phát triển ngành điện gió ngoài khơi theo một cách bền vững, đồng thời đảm bảo sự cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả trong phân bổ quyền đầu tư. Đây cũng là bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và tiến tới các mục tiêu về phát triển bền vững.