Ngày 21-3, sự kiện khai mạc triển lãm “Di sản nghề khảm xà cừ” tại IDECAF (Viện Trao đổi Văn hóa với Pháp, Quận 1, TP.HCM) đã chính thức diễn ra, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển một trong những nghề thủ công mỹ nghệ lâu đời nhất của Việt Nam. Triển lãm không chỉ là một cuộc trưng bày, mà còn là một hành trình khám phá, kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và sáng tạo.
Dự án đầy tâm huyết này được thực hiện bởi hai nghệ sĩ tài năng, Emmie Massias và Marine Col, trong khuôn khổ chương trình “Nghệ sĩ lưu trú Villa Saigon”. Mục tiêu chính của dự án là không chỉ tái hiện vẻ đẹp tinh xảo của nghệ thuật khảm xà cừ, mà còn thổi một luồng gió mới, phát triển nó theo hướng hiện đại và phù hợp với thị hiếu đương thời.
Vẻ đẹp tiềm ẩn của xà cừ được khai thác triệt để trong triển lãm.
Bộ sưu tập vỏ sò và xà cừ tại triển lãm “Di sản nghề khảm xà cừ”
Nghề khảm xà cừ, với kỹ thuật thủ công tinh xảo, đã từng trải qua thời kỳ hoàng kim trong lịch sử. Tuy nhiên, theo dòng chảy thời gian, nghề này dần mai một, đứng trước nguy cơ bị lãng quên. Triển lãm “Di sản nghề khảm xà cừ” ra đời như một nỗ lực vực dậy giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời giới thiệu những phương pháp tiếp cận mới, sáng tạo hơn. Không chỉ giới hạn ở việc khảm xà cừ trên gỗ sơn mài truyền thống, triển lãm mở rộng biên độ sáng tạo bằng cách kết hợp xà cừ với nhiều chất liệu khác nhau như kim loại, chàm, sừng trâu, tạo nên những tác phẩm độc đáo và ấn tượng.
Sự kết hợp táo bạo giữa truyền thống và hiện đại tạo nên những tác phẩm độc đáo.
Một góc nhìn cận cảnh về quá trình chế tác và những nguyên liệu quý giá.
Sự sáng tạo không giới hạn khi kết hợp xà cừ với kim loại.
Khảm xà cừ tinh xảo trên vật liệu kim loại hiện đại
Thay vì đi theo lối mòn với những họa tiết hoa văn quen thuộc, hai nghệ sĩ Emmie và Marine đã chọn một hướng đi mới, tập trung vào khai thác kết cấu, sắc độ và hiệu ứng thị giác của vật liệu xà cừ. Điều này giúp làm nổi bật vẻ đẹp tự nhiên vốn có của xà cừ, mang đến cho người xem những trải nghiệm thị giác độc đáo và mới lạ. Một số tác phẩm thậm chí còn táo bạo đẩy mạnh sự giao thoa giữa phần khảm và bề mặt nền, xóa nhòa ranh giới giữa các chất liệu, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật đầy tính sáng tạo và đột phá.
Sự hợp tác giữa nghệ sĩ, nghệ nhân và sinh viên tạo nên sức sống mới cho nghề khảm xà cừ.
Dự án “Di sản nghề khảm xà cừ” không chỉ dừng lại ở việc trưng bày tác phẩm, mà còn mang tính tương tác cao khi kết hợp với các nghệ nhân địa phương và sinh viên Đại học Mỹ thuật TP.HCM. Sự hợp tác này tạo ra một không gian học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, giúp các nghệ sĩ trẻ có cơ hội tiếp cận với nghề thủ công truyền thống, đồng thời khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới trong nghệ thuật khảm xà cừ.
Triển lãm diễn ra từ ngày 21-3 đến 3-4 tại IDECAF, hứa hẹn sẽ là một điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích nghệ thuật và văn hóa truyền thống. Đây không chỉ là một không gian trưng bày, mà còn là một diễn đàn để suy ngẫm về hướng phát triển của nghề khảm xà cừ trong tương lai, về cách chúng ta có thể bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống trong bối cảnh xã hội hiện đại.
Emmie Massias & Marine Col chia sẻ hành trình khám phá nghề khảm xà cừ ở Việt Nam, một hành trình đầy cảm hứng và sáng tạo, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa nghệ thuật Việt Nam.
“`