Nội dung chính
Ngày 31 tháng 3 vừa qua, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra về hai dự án đầu tư xây dựng cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tại Hà Nam, hé lộ những sai phạm nghiêm trọng và lãng phí khổng lồ. Vụ việc này không chỉ gây bức xúc trong dư luận mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về trách nhiệm và quy trình quản lý đầu tư công.
“Đắp Chiếu” Bệnh Viện Ngàn Tỷ: Sai Phạm Hệ Thống và Hậu Quả Nghiêm Trọng
Theo kết luận thanh tra, sai phạm trong quá trình triển khai hai dự án này mang tính hệ thống, với những vi phạm sau là hệ quả tất yếu của những sai phạm trước đó. Điều đáng nói là yếu tố chủ quan xuất hiện ở hầu hết các khâu, từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư đến thực hiện, bao gồm phê duyệt chủ trương, kế hoạch lựa chọn nhà thầu, tổ chức đấu thầu, lựa chọn, ký kết và thực hiện các gói thầu. Điều này cho thấy sự thiếu trách nhiệm và buông lỏng quản lý từ các cấp có thẩm quyền.
Hợp đồng xây dựng được ký kết một cách cẩu thả, không rõ ràng và không tuân thủ quy định. Điển hình là việc chủ đầu tư phải đề nghị điều chỉnh thiết kế cơ sở chỉ 8 ngày sau khi ký hợp đồng. Nghiêm trọng hơn, dự án còn được thi công khi chưa có thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thiết kế thi công và dự toán chi tiết. Đây là những sai phạm không thể chấp nhận được, cho thấy sự coi thường pháp luật và quy trình xây dựng cơ bản.
Thanh tra Chính phủ đã phát hiện giá trị lãng phí lên đến hàng ngàn tỉ đồng tại hai dự án này. Hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm đã được chuyển đến Bộ Công an để xem xét điều tra và xử lý theo quy định pháp luật. Tình trạng lãng phí diễn ra phổ biến dưới nhiều hình thức khác nhau, gây ra những hệ lụy đặc biệt nghiêm trọng, bao gồm suy giảm nguồn lực, tăng gánh nặng chi phí do quản lý và sử dụng tài sản công không hiệu quả. Những sai phạm này còn gây lãng phí cơ hội khám chữa bệnh của người dân, tạo ra sự nhức nhối trong dư luận xã hội và làm suy giảm lòng tin của người dân vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe của Đảng và Nhà nước.
Trong quá trình thanh tra, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị Bộ Y tế tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, quyết liệt thực hiện các biện pháp để sớm đưa hai bệnh viện vào hoạt động, đồng thời giao các đơn vị chức năng chủ động thực hiện nhiệm vụ đôn đốc, kiểm tra và xử lý các vấn đề sau thanh tra theo quy định.
Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 sau 10 năm vẫn chưa thể đi vào hoạt động.
Lệnh Hỏa Tốc Từ Tổng Bí Thư: Quyết Tâm Chấm Dứt Tình Trạng “Đắp Chiếu”
Vào cuối tháng 12 năm 2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra đột xuất đối với hai dự án này và chỉ đạo hoàn thành kết luận thanh tra trước ngày 31 tháng 3 năm 2025. Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải triển khai ngay các biện pháp để sớm đưa hai dự án vào hoạt động, “không thể để chậm trễ hơn nữa”. Điều này cho thấy quyết tâm chính trị cao trong việc giải quyết dứt điểm tình trạng “đắp chiếu” kéo dài của hai bệnh viện.
Thanh tra Chính phủ đã nhanh chóng công bố quyết định thanh tra vào ngày 8 tháng 1 năm 2025, với thời gian thanh tra trực tiếp chỉ 40 ngày. Mặc dù thời gian thanh tra ngắn, nhưng thời kỳ thanh tra lại kéo dài suốt 10 năm (2014-2024). Trong giai đoạn này, hệ thống pháp luật có nhiều thay đổi, với nhiều quy định bị bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung và áp dụng chuyển tiếp. Đoàn thanh tra đã phải nỗ lực rất lớn, kiểm tra và đánh giá gần 3.000 đầu mục tài liệu, đối chiếu với hàng ngàn quy định cũ mới khác nhau, làm việc xuyên suốt cả thời gian trước, trong và sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.
Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Văn Cường đã nêu rõ nhận thức về bản chất của lãng phí là giá trị bị mất đi, không thể lấy lại, là mầm mống của thiệt hại và là rào cản trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Ông Nguyễn Văn Cường cũng cho biết sau thanh tra, cần phải sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật một cách đầy đủ và đồng bộ, từ việc xác định hậu quả, giá trị lãng phí đến cơ chế thanh kiểm tra, giám sát và xử lý tương xứng, có tính răn đe cao đối với các hành vi gây lãng phí.
Bài Học Đắt Giá và Giải Pháp Cần Thiết
Vụ việc hai bệnh viện “đắp chiếu” không chỉ là một bài học đắt giá về quản lý đầu tư công mà còn là lời cảnh tỉnh về trách nhiệm của các cấp quản lý. Cần có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt để ngăn chặn tình trạng này tái diễn:
- Hoàn thiện hệ thống pháp luật: Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến đầu tư công, đấu thầu, xây dựng cơ bản, đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng và chặt chẽ.
- Nâng cao năng lực quản lý: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý đầu tư công, nâng cao trình độ chuyên môn, đạo đức công vụ và ý thức trách nhiệm.
- Tăng cường kiểm tra, giám sát: Thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát chặt chẽ, thường xuyên và hiệu quả đối với các dự án đầu tư công, từ giai đoạn chuẩn bị đến khi hoàn thành và đưa vào sử dụng.
- Xử lý nghiêm minh sai phạm: Kiên quyết xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đầu tư công, đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa.
- Công khai, minh bạch thông tin: Công khai, minh bạch thông tin về các dự án đầu tư công, tạo điều kiện cho người dân và xã hội tham gia giám sát và phản biện.
Cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai có quy mô 1.000 giường bệnh, tổng diện tích sàn 118.941 m2, với tổng mức đầu tư 4.990 tỉ đồng, trong đó ngân sách nhà nước chiếm 4.500 tỉ đồng. Tương tự, cơ sở 2 của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng có quy mô 1.000 giường bệnh, tổng diện tích sàn 117.714 m2, tổng mức đầu tư 4.968 tỉ đồng, với nguồn vốn ngân sách nhà nước là 4.500 tỉ đồng. Cả hai dự án này đều được khởi công từ cuối năm 2014. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm, cả hai vẫn chưa thể đi vào hoạt động, cơ sở vật chất đã có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng, gây bức xúc trong dư luận nhân dân.
Việc đưa hai bệnh viện này vào hoạt động không chỉ là yêu cầu cấp thiết để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân mà còn là nhiệm vụ quan trọng để củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.