Trang chủ Văn hóaVăn học Họa sĩ Lê Thiết Cương và những tác phẩm nghệ thuật tối giản

Họa sĩ Lê Thiết Cương và những tác phẩm nghệ thuật tối giản

bởi Linh

Lê Thiết Cương, một trong những tên tuổi hàng đầu của nền hội họa Việt Nam, đã ra đi mãi vào ngày 17/7 vừa qua, hưởng thọ 63 tuổi, do mắc bệnh ung thư hiếm gặp. Thông tin về sự ra đi của ông khiến giới văn chương và hội họa không khỏi bàng hoàng và đau buồn. Trong suốt cuộc đời mình, Lê Thiết Cương đã để lại dấu ấn sâu đậm và đóng góp đáng kể trong nhiều lĩnh vực của nghệ thuật, bao gồm hội họa, gốm, nhiếp ảnh và giám tuyển sự kiện mỹ thuật.


 Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm  Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình   được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng. 
 Họa sĩ từng nói: '' Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó''. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.
Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng.
Họa sĩ từng nói: ” Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó”. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.

Đặc biệt, Lê Thiết Cương được biết đến với phong cách tối giản đặc trưng, một sự thể hiện rõ ràng qua các bức tranh, tác phẩm gốm và các dự án nghệ thuật khác mà ông đã thực hiện. Ông đã tổ chức nhiều triển lãm cá nhân và tích cực tham gia vào nhiều hoạt động nghệ thuật khác nhau. Không chỉ dừng lại ở sự đơn giản về hình thức, các tác phẩm của ông còn chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc, khiến người xem phải suy ngẫm và cảm nhận.


 Bức  Bàn ghế  được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ''khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng''. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.
Bức Bàn ghế được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ”khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng”. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.

Một trong những tác phẩm tiêu biểu và được nhiều người biết đến của Lê Thiết Cương là bức sơn dầu ‘Độc thoại’. Tác phẩm này không chỉ thể hiện phong cách tối giản của ông mà còn là minh chứng cho khả năng tạo ra những giá trị nghệ thuật sâu sắc từ những hình thức đơn giản. Ngoài ra, ông còn thực hiện nhiều bức vẽ minh họa cho các cuốn sách, trong đó có ‘Anh hùng còn chi – di cảo’ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp và nhiều sách khác của các nhà văn, nhà nghiên cứu nổi tiếng khác.

Chăn trâu - tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.
Chăn trâu – tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.

Lê Thiết Cương cũng có một tình yêu đặc biệt với gốm, một vật liệu mà ông cho rằng hội tụ đủ các yếu tố thiên, địa, nhân, ngũ hành. Ông đã sáng tạo và mang hội họa vào gốm để làm mới và tôn vinh vật liệu này. Các tác phẩm gốm của ông không chỉ thể hiện sự tinh tế mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc, thể hiện sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ thuật và kỹ thuật.

Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ''Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh''. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.
Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ”Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh”. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.

Trong suốt sự nghiệp của mình, Lê Thiết Cương không ngừng tìm kiếm và khám phá các hình thức nghệ thuật khác nhau. Ông đã kết hợp với nhiều nhà văn, nhà điêu khắc và các nghệ sĩ khác để tạo ra các dự án nghệ thuật độc đáo và đa dạng. Sự ra đi của Lê Thiết Cương là một tổn thất lớn đối với giới văn chương và hội họa Việt Nam, giới đã mất đi một tài năng lớn, một người đã cống hiến cả cuộc đời mình cho sự phát triển và vẻ đẹp của nghệ thuật.

Tuy nhiên, những tác phẩm và di sản nghệ thuật mà Lê Thiết Cương để lại sẽ tiếp tục được nhớ đến và tôn vinh. Chúng không chỉ là minh chứng cho tài năng và sự sáng tạo của ông mà còn là nguồn cảm hứng cho các thế hệ nghệ sĩ và những người yêu nghệ thuật sau này. Những gì ông để lại sẽ mãi là một phần quan trọng của lịch sử nghệ thuật Việt Nam, một dấu ấn không thể phai mờ.

Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi - di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam
Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi – di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam

https://www.vietnamnet.vn/ https://ttvn.vn/doi-song/hoa-si-le-thiet-cuong-63-tuoi-xa-hap-ve-ung-thu-1650202008151156.htm https://tienphong.vn/hoa-si-le-thiet-cuong-qua-doi-o-tuoi-63-tienphong.vn/cac-nghe-si/my-thuat/hoa-si-le-thiet-cuong-qua-doi-o-tuoi-63-c58a36036.html

Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.
Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.
'Nghệ sĩ' robot vẽ Vua Charles III
‘Nghệ sĩ’ robot vẽ Vua Charles III

Có thể bạn quan tâm