Một “dải Ngân Hà” phiên bản lớn hơn đang trải qua quá trình bị xé toạc bởi một luồng năng lượng khổng lồ phát ra từ lỗ đen trung tâm. Ba kính thiên văn đã phối hợp để ghi lại hiện tượng vũ trụ kỳ thú này.
Cách Trái Đất gần 1 tỷ năm ánh sáng, nhà thiên văn học Patrick Ogle từ Viện Khoa học Kính viễn vọng Không gian (Mỹ) và cộng sự đã phát hiện một thiên hà xoắn ốc khổng lồ, mang tên J2345-0449, đang bị “xé toạc” bởi luồng năng lượng cực mạnh từ lỗ đen trung tâm của nó.
Luồng năng lượng khổng lồ xé toạc thiên hà J2345-0449, lớn hơn nhiều lần so với Ngân Hà của chúng ta.
Thiên hà Milky Way (Ngân Hà) của chúng ta là một thiên hà xoắn ốc. J2345-0449 cũng có cấu trúc tương tự, nhưng kích thước lớn hơn gấp 3 lần.
Sự khác biệt chính giữa hai thiên hà là lỗ đen trung tâm. Trong khi lỗ đen trung tâm của Ngân Hà đang “ngủ đông”, thì “trái tim” của J2345-0449 lại là một “con quái vật” đang hoạt động vô cùng mạnh mẽ, theo Live Science.
Lỗ đen “thức giấc” xé toạc thiên hà
Lỗ đen này phát ra các tia vô tuyến cực mạnh, là các luồng hạt tích điện di chuyển với tốc độ cao, tạo ra sóng vô tuyến. Các tia này trải dài hơn 5 triệu năm ánh sáng.
Trong một bài viết trên tạp chí khoa học Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng luồng tia vô tuyến mạnh mẽ như vậy rất hiếm gặp ở các thiên hà xoắn ốc.
Các thiên hà tương tự như Ngân Hà cũng có thể phát ra tia vô tuyến từ lỗ đen của chúng, nhưng thường là các luồng yếu. Những luồng mạnh mẽ thường chỉ thấy ở các thiên hà hình elip khổng lồ, vì lỗ đen của chúng lớn hơn nhiều so với lỗ đen trung tâm của thiên hà xoắn ốc.
Tuy nhiên, lỗ đen bên trong J2345-0449 có thể lớn hơn nhiều so với kích thước của thiên hà, dẫn đến hiện tượng bất thường này.
Các tia vô tuyến khủng khiếp đang tàn phá thiên hà J2345-0449, ngăn chặn sự hình thành sao mới.
Không chỉ “xé toạc” J2345-0449 về mặt hình ảnh, các tia vô tuyến này còn gây ra những tác động vật lý đáng kể.
Dữ liệu từ kính viễn vọng không gian Hubble, kính viễn vọng vô tuyến Giant Metrewave và mảng kính viễn vọng vô tuyến ALMA cho thấy các tia vô tuyến từ lỗ đen của J2345-0449 đang ngăn chặn sự hình thành sao mới gần trung tâm thiên hà.
Các tia này làm nóng các khí xung quanh đến mức chúng không thể sụp đổ để tạo thành các ngôi sao mới, hoặc thậm chí đẩy vật chất này ra khỏi thiên hà hoàn toàn. Điều này có thể ảnh hưởng lớn đến sự tiến hóa của thiên hà.
Ý nghĩa của phát hiện
Phát hiện thú vị này cung cấp thêm một mảnh ghép quan trọng, giúp các nhà khoa học tinh chỉnh các mô hình vũ trụ liên quan đến sự tiến hóa của các thiên hà và vai trò của lỗ đen trong quá trình này.
Nghiên cứu về thiên hà J2345-0449 và luồng năng lượng khổng lồ của nó mở ra những hiểu biết mới về sự tương tác giữa lỗ đen và môi trường xung quanh, góp phần làm sáng tỏ những bí ẩn của vũ trụ.