Ngày 23 tháng Chạp hàng năm, mỗi gia đình Việt lại chuẩn bị lễ cúng tiễn đưa Ông Công Ông Táo về chầu trời. Nghi lễ này không chỉ là một phong tục mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa sâu sắc. Hãy cùng tìm hiểu về sự tích Ông Công Ông Táo và bài văn khấn cúng chi tiết nhất.
Sự Tích Ông Công Ông Táo Trong Văn Hóa Việt
Để hiểu rõ hơn về nghi thức cúng Ông Táo và bài văn khấn, chúng ta cần tìm hiểu nguồn gốc của tín ngưỡng này.
Theo nhà nghiên cứu văn hóa Toan Ánh, trong cuốn “Phong tục thờ cúng trong gia đình Việt Nam”, Táo Quân, hay còn gọi là “vua bếp”, được tôn là “đệ nhất gia chi chủ” – vị chủ quan trọng nhất trong gia đình. Do đó, trong mọi nghi lễ, Táo Quân luôn được cúng trước để xin phép cho các vị thần khác về thụ hưởng.
Mâm cúng trang trọng, thể hiện lòng thành kính dâng lên các vị thần Táo Quân.
Táo Quân được xem là người định đoạt phúc đức cho gia đình, dựa trên cách ăn ở, đạo đức của gia chủ và các thành viên.
Vua Bếp có ba ngôi, tượng trưng cho ba vị thần linh. Theo nhà nghiên cứu Toan Ánh, sự tích Vua Bếp được kể như sau:
Ngày xưa, có hai vợ chồng tên là Trọng Cao và Thị Nhi. Họ sống với nhau lâu năm nhưng hiếm muộn con cái, thường xuyên xảy ra cãi vã. Một ngày nọ, Trọng Cao tức giận đánh vợ.
Thị Nhi uất ức bỏ nhà ra đi và gặp Phạm Lang. Cảm mến sự chu đáo của Phạm Lang, Thị Nhi nên duyên vợ chồng với chàng.
Khi Trọng Cao nguôi giận, ông hối hận và đi tìm vợ khắp nơi để xin lỗi. Tuy nhiên, dù tìm kiếm bao lâu, ông vẫn không thấy bóng dáng Thị Nhi. Vì mải mê tìm vợ, Trọng Cao mất hết tiền bạc và phải đi ăn xin.
Một ngày, Trọng Cao tình cờ đến xin ăn tại nhà của Thị Nhi. Cả hai nhận ra nhau và Thị Nhi vô cùng hối hận vì đã lấy Phạm Lang.
Họ hàn huyên tâm sự, nhưng Thị Nhi lo sợ Phạm Lang bất ngờ trở về sẽ gây khó xử. Nàng bèn bảo Trọng Cao trốn tạm vào đống rơm ngoài vườn.
Hôm đó, Phạm Lang về nhà và nhớ ra ngày mai cần tro bón ruộng, nên đã đốt đống rơm để lấy tro. Trọng Cao lúc này đang ngủ say trong đống rơm, còn Thị Nhi cũng đã ngủ trong nhà.
Ngọn lửa bùng lên thiêu đốt Trọng Cao. Thị Nhi chạy ra, thấy Trọng Cao đã chết cháy, nàng đau xót nhảy vào đống rơm tự vẫn.
Phạm Lang chứng kiến cảnh tượng đau lòng, thương xót vợ cũng nhảy vào đống rơm và chết theo. Cả ba người đều chết vì lửa.
Cá chép, phương tiện đưa Ông Công Ông Táo về trời, tượng trưng cho sự thăng tiến.
Một dị bản khác kể rằng:
Sau khi Thị Nhi kết hôn với Phạm Lang, có một người ăn xin đến nhà. Thị Nhi nhận ra đó là chồng cũ, động lòng thương nên đã giúp đỡ. Phạm Lang nghi ngờ, Thị Nhi xấu hổ nên đã tự vẫn bằng cách nhảy vào đống lửa.
Trọng Cao cảm kích tấm lòng của Thị Nhi, cũng nhảy vào lửa chết theo. Phạm Lang thương vợ cũng tự vẫn theo. Cả ba người đều chết cháy.
Ngọc Hoàng cảm động trước tình nghĩa của ba người nên đã phong cho họ làm Táo Quân, mỗi người cai quản một việc: Phạm Lang là Thổ Công trông coi việc bếp núc, Trọng Cao là Thổ Địa trông coi việc nhà cửa, Thị Nhi là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa.
Lễ cúng Thổ Công quan trọng nhất trong năm chính là Tết Ông Công vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch.
Theo tín ngưỡng dân gian, vào ngày này, Ông Công sẽ lên chầu Ngọc Hoàng để báo cáo mọi việc tốt xấu xảy ra trong gia đình. Ông Công có nhiệm vụ ghi chép khách quan mọi sự kiện diễn ra trong năm.
Vào ngày 23 tháng Chạp, sau khi cúng Ông Công, người ta hóa vàng mã và thả cá chép (được xem là phương tiện để Ông Công cưỡi) xuống sông hoặc ao. Người ta tin rằng cá chép sẽ hóa rồng đưa Ông Công lên chầu trời.
Văn Khấn Cúng Ông Công Ông Táo Chi Tiết
Dưới đây là bài văn khấn cúng Ông Công Ông Táo theo sách “Văn khấn cổ truyền Việt Nam” của NXB Văn hóa Thông tin:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ chúng con là: … ngụ tại: …
Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp, tín chủ chúng con thành tâm sửa soạn hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương, tín chủ con thành tâm kính bái.
Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật. Cúi xin tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong tôn thần phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Việc cúng Ông Công Ông Táo không chỉ là một phong tục truyền thống mà còn là dịp để mỗi gia đình nhìn lại một năm đã qua, cầu mong những điều tốt đẹp trong năm mới.
AI Content