Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang không ngừng khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ thông qua các chính sách đầu tư, phát triển hạ tầng, nguồn lực và thể chế. Các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này cho rằng, việc định hướng phát triển công nghệ vũ trụ trong thời gian tới là yêu cầu tất yếu và cấp thiết đối với quốc gia.
Phát triển công nghệ vũ trụ là yêu cầu tất yếu của quốc gia
Ông Lý Hoàng Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết rằng Việt Nam đã và đang tích cực triển khai Chương trình Khoa học và công nghệ cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ. Chương trình này đã mang lại nhiều kết quả thiết thực, phục vụ cả mục tiêu dân sinh và quốc phòng-an ninh. Một số thành tựu nổi bật của chương trình bao gồm việc phát triển các vệ tinh nhỏ như PicoDragon (2013), MicroDragon (2019), NanoDragon (2021), cùng với vệ tinh viễn thám VNREDSat-1 (2013). Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang phối hợp với các bộ, ngành khác để xây dựng các chính sách và cơ chế nhằm khai thác hiệu quả dữ liệu vệ tinh, khuyến khích chuyển giao công nghệ vũ trụ lưỡng dụng và hoàn thiện hệ thống trạm mặt đất.
Ông Lý Hoàng Tùng cũng nhấn mạnh rằng việc phát triển công nghệ vũ trụ sẽ trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế tri thức, củng cố tiềm lực quốc phòng – an ninh và khẳng định vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế.
Hình thành chiến lược kinh tế vũ trụ quốc gia
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thành lập cơ quan hàng không vũ trụ quốc gia, có thể tham khảo mô hình Philippines, nơi có cơ quan vũ trụ quốc gia trực thuộc Chính phủ, để điều hành thống nhất và có thể ban hành luật chuyên ngành về không gian. Ông dẫn chứng rằng kinh tế vũ trụ toàn cầu dự báo sẽ đạt 1.400 tỷ USD vào năm 2030 và nhiều tỷ phú công nghệ đang đổ vốn vào lĩnh vực này. Vì vậy, Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc chơi này.
Cần đầu tư mạo hiểm và có tổng công trình sư cho công nghệ vũ trụ
Tiến sỹ Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, đánh giá rằng công nghệ vũ trụ là một ngành công nghệ chiến lược, nhưng đồng thời phải trở thành công nghệ hàng đầu, cùng với bán dẫn và năng lượng hạt nhân. Ông cũng cho rằng cần thí điểm cơ chế sandbox theo Nghị quyết 193 của Quốc hội, tức là thí điểm một dự án công nghệ lớn với chức danh của tổng công trình sư được giao quyền tự chủ rất cao, chấp nhận rủi ro, chấp nhận mạo hiểm và miễn trừ trách nhiệm cho những người chủ trì dự án công nghệ lớn.
Nhìn chung, việc phát triển công nghệ vũ trụ đang trở thành xu thế tất yếu đối với các quốc gia trên thế giới. Với việc hình thành chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ quốc gia, giao quyền tự chủ cao cho các tổng công trình sư và có cơ chế đầu tư mạo hiểm, Việt Nam hoàn toàn có thể kỳ vọng vào một tương lai phát triển rạng rỡ trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.